[et_pb_section admin_label=”section” background_color=”#27323a” inner_shadow=”off” parallax=”off”][et_pb_row admin_label=”row”][et_pb_column type=”4_4″][et_pb_text admin_label=”Text” background_layout=”dark” text_orientation=”center” use_border_color=”off” border_color=”#ffffff” border_style=”solid”]

ISTORIJA LESKOVCA

slika starog Leskovca

 

Područje leskovačke kotline bilo je naseljeno još od praistorije. Zbog svog geografskog i strateškog položaja, vekovima se nalazio na putu i udaru osvajača. Istoriju leskovačkog kraja pisali su svedoci evropske civilizacije. Živeli su ovde, ratovali i ostavljali tragove Dardanci, Avari, Kelti, Rimljani i Vizantici.

Prvi pomen o životu u oblasti današnjeg Leskovca zabeležen je još u V veku pre nove ere. Najstarije poznato stanovništvo koje je živelo u oblasti Južne Morave bili su Dardanci. Grčki istoričar Herodot pominje da je na ovom mestu postojalo izvesno ilirsko (dardansko) naselje, oko kojeg se gajila konoplja. U II veku, pošto su pobedili Ilire, Rimljani nalaze jedno naselje na levoj obali Veternice i na brdu Hisar, koje se izdiže iznad samog grada, podižu tvrđavu. U IV veku, posle raspada Rimskog carstva, ova već dobro naseljena oblast, pripala je Vizantiji. Krajem VI i početkom VII veka ovo područje naseljavaju i Sloveni.

U XII veku, rečima: “Tebi budi i potomstvu tvojemu po tebi, ni sa kim u zajednici, ni sa mnom, ni sa srodnicima mojim po meni” – je vizantijski car Manojlo Komnen iz Konstantinova grada, poklonio Stefanu Nemanji odvojenu od svoje zemlje oblast zvanu Dubočica (Glubočica) davne 1159. godine, kako se tada nazivala čitava oblast oko Leskovca.

Naselje je pod Tursku vlast palo 1454. godine. Vojvoda Nikola Skobaljić je, sa vojskom iz Dubočice, do nogu potukao Turke prilikom njihovog pohoda na Novo Brdo. Legenda kaže da se posle boja “moglo ići više od dva sata hoda, a da se ne zgazi na zemlju”  od turskih leševa. Međutim, nekoliko meseci kasnije, 16. novembra 1454,  turska vojska na Trepanji, koju je predvodio sam sultan Mehmed drugi, porazila je ustanike, a Nikolu Skobaljića je zarobila i nabila na kolac.

U XV i XVI veku Leskovac je velika varošica, privredni i trgovački centar, poznat po vašarima na kojima su dolazili ljudi iz svih krajeva Balkana. U letopisima iz XVII veka pominje se panađur koji je trajao petnaest dana.

Tokom XVII veka (1683-1689.), Leskovac i okolinu potresali su austrijsko-turski ratovi. Godine 1689. austrijska vojska stigla je do Leskovca i oslobodila ga. Tada Leskovčani stupaju u austrijsku vojsku, računajući na skori kraj njihovog ropstva. Ubrzo se ratna sreća preokrenula i mnogi Leskovčani nisu smeli ponovo čekati Turke. Sa ljudima iz Makedonije, Metohije i drugih krajeva bežeći ispred Turaka, zajedno sa Arsenijem III Čarnojevićem prelaze Dunav i Savu.

Godine 1787. dolazi do prelaska sedšta pašaluka iz Kruševca u Leskovac. To je umnogome doprinelo bržem privrednom razvoju, tako da Leskovac pred kraj XVIII veka postaje jedan od najznačajnijih gradova u Otomanskoj imperiji.

1854. je podignuta prva škola, koju su nazivali velika čkolja.

Tokom prvog srpskog ustanka Karađorđev Vojvoda Ilija Petrović Strelja podiže narod protiv viševekovnih gospodara. Pridružili su im se mnogi leskovčani. Leskovac je oslobođen od Turaka 9. (23.) Septembra 1877. godine.

Po oslobođenju, grad doživljava snažan privredni razvoj kome umnogome doprinosi železnička pruga koja prolazi ovim krajem i koja je spojila Leskovac sa Beogradom, Skopljem i Solunom, 1886. godine. Grad dobija široke ulice, osnovne škole za mušku i žensku decu, gimnaziju, drvene ćuprije, pijace, trgove i sokake…

U vodenici u Strojkovcu je 1884. godine počelo sukanje gajtana, čime je udaren temelj leskovačkoj tekstilnoj industriji. 1903. godine gradi se druga hidrocentrala u Srbiji na reci Vučjanki, 1906. Fabrika sapuna, a 1911. prva metalska radionica.

Prvi svetski rat u Leskovcu je zapamćen po zlodelima bugarskih okupatora, kada je stradalo brojno stanovništvo i poremećen privredni razvoj. Oktobra 1918. godine, u grad su ušle prethodnice prve srpske armije.

Između ratova grad doživljava snažan privredni razvoj. Čak četrdeset posto vunarske proizvodnje u kraljevini plasiralo se iz leskovačkog basena.

12. aprila 1941. godine Nemci su ušli u grad i okupirali ga. Grad tokom aprilskog rata nije mnogo stradao ali je u savezničkom bombardovanju septembra 1944. godine stradalo mnogo civilnog stanovništva, uništeni su vekovni kulturno-istorijski spomenici i katastrofalno uništen deo gradskog jezgra. (slika) Grad je oslobođen 11. oktobra 1944. godine.

Tokom 60-ih i početkom 70-ih procvat doživljava tekstilna industrija a sa njom i leskovački sajam tekstila i tekstilnih mašina. Privredna i ekonomska recesija zahvata Leskovac početkom 90-ih godina prošlog veka usled događanja u okruženju. 25. marta 1999. godine grad doživljava prvo bombardovanje tokom NATO agresije.

 

ISTORIJA LESKOVCA – skraćeno

Područje leskovačke kotline bilo je naseljeno jos od praistorije, a zbog svog geografskog i strateskog položaja se vekovima nalazilo na putu i udaru osvajača.

 

– Prvi pomen o životu u oblasti današnjeg Leskovca zabeležen je još u V veku pre nove ere.

– Najstarije poznato stanovnistvo su bili Dardanci koji su se bavili proizvodnjom konoplje.

– Od 86. godine nase ere Leskovački kraj pripada provinciji Gornje Mezije koju je osnovao car Domicijan.

– U IV veku , posle raspada Rimskog carstva, ova već dobro naseljena oblast, pripala je Vizantiji.

– Krajem VI i početkom VII veka naseljavaju se i Sloveni.

– U XII veku vizantijski car Manojlo Komnen daruje srpskom županu Stefanu Nemanji odvojenu od svoje zemlje oblast zvanu Dubočica (Glubočica) 1159. godine, kako se tada nazivala čitava oblast oko Leskovca.

– U osvajačkom pohodu Osmanlijskog carstva, turska vojska je dospela do oblasti Dubočice 1454. godine.

– U XV i XVI veku Leskovac je velika varošica, privredni i trgovački centar, poznat po vašarima na kojima su dolazili ljudi iz svih krajeva Balkana.

– Tokom XVII veka (1683-1689), Leskovac i okolinu potresali su austrijsko-turski ratovi.

– 1854. godine otvorena je prva škola koju su nazivali velika čkolja.

– Leskovac je oslobođen od turaka 1877. godine. Po oslobođenju, grad doživljava snažan privredni razvoj kome umnogome doprinosi železnička pruga koja prolazi ovim krajem i koja je spojila Leskovac sa Beogradom, Skopljem i Solunom 1886. godine.

– U selu Strojkovcu, 1884. godine, gradi se fabrika gajtana. Godine 1903. gradi se druga hidrocentrala u Srbiji na reci Vučjanki, 1906. fabrika sapuna, a 1911. prva metalska radionica.

– U prvom svetskom ratu od 1915-1918. godine Leskovac je bio pod Bugarskom okupacijom. Oslobođen je 7. oktobra 1918. godine.

– Između prvog i drugog svetskog rata grad doživljava snažan privredni razvoj razvoj. Čak 40% vunarske proizvodnje u kraljevini plasiralo se iz leskovačkog basena.

– 12. aprila 1941. godine Nemci su ušli u grad i okupirali ga.

– 6. septembra 1944. godine saveznička avijacija bombarduje grad sa velikim razaranjima i ljudskim žrtvama.

– Grad je oslobođen 11. oktobra 1944. godine.

– 60-ih i početkom 70-ih procvat doživljava tekstilna industrija a sa njom i leskovački sajam tekstila i tekstilnih mašina.

– Privredna i ekonomska recesija zahvata Leskovac početkom 90-ih godina prošlog veka usled događanja u okruženju.

– 25. marta 1999. godine grad doživljava prvo bombardovanje tokom NATO agresije.

 

 

[/et_pb_text][/et_pb_column][/et_pb_row][/et_pb_section]